Als muzikant, maar ook als andere professional in de muziekindustrie, krijg je te maken met verschillende soorten contracten. Welke contracten zijn dat? Waar moet je op letten bij het sluiten van die contracten? En waar zitten de risico’s? Een overview.
Omdat een groot deel van de contracten betrekking hebben op het gebruik van rechten, is het goed om eerst te weten om wat voor rechten dat gaat.
Auteursrechten
Zo heeft een auteur van muziek (dus een componist of tekstschrijver) in principe auteursrechten op wat hij gemaakt heeft. Dat auteursrecht geeft hem het exclusieve recht om zijn werk openbaar te maken of te verveelvoudigen. Zo is het bijvoorbeeld in principe niet toegestaan om een compositie in het openbaar te spelen zonder dat de auteursrechthebbende daarvoor toestemming heeft gegeven, omdat dat een openbaarmaking is.
Ook voor bijvoorbeeld het opnemen van (een uitvoering van) een compositie, of bijvoorbeeld het kopiëren van de compositie in een boek met bladmuziek, is toestemming van de auteur nodig omdat dat een verveelvoudiging van die compositie is. Aan het verlenen van die toestemmingen kunnen natuurlijk voorwaarden (bijvoorbeeld financiële) aan worden verbonden, die je in een overeenkomst afspreekt.
Een groot deel van de muziekauteurs heeft (een deel van zijn) auteursrechten overgedragen aan Buma-Stemra. Buma incasseert op grond daarvan voor de meeste openbaarmakingen van de muziek, Stemra voor de verveelvoudigingen. Als iemand openbaar wilt maken, zal hij daarvoor na de overdracht dan ook bij Buma-Stemra (of hun buitenlandse zusterorganisaties) moeten aankloppen.
Naburige rechten
Een uitvoerende artiest die een werk uitvoert (dus speelt of zingt), heeft in principe “naburige rechten” (ook wel uitvoerende rechten genaamd) over die uitvoering en de opname ervan. Dat houdt onder meer in dat zijn toestemming nodig is voor het opnemen, reproduceren, verkopen, verhuren en openbaar maken daarvan, bijvoorbeeld voor het spelen van de opname (bijvoorbeeld van een CD of Spotify) in het openbaar (zoals in een café of op de radio). Ook aan die toestemming kan je natuurlijk (financiële) voorwaarden verbinden.
Daarnaast hebben ook producenten van fonogrammen (opnamen) naburige rechten. Zo’n “fonogrammenproducent” is degene die een fonogram maakt of laat maken, daarvoor het financiële risico draagt en daarvoor het risico van de exploitatie ervan draagt. Een producent heeft voor een deel dezelfde rechten als de uitvoerende artiest. Zo zal ook zijn toestemming nodig zijn voor de voor het reproduceren, verkopen, verhuren en openbaar maken van opnamen van uitvoeringen.
Met betrekking tot de openbaarmaking en verveelvoudiging van composities, teksten en uitvoeringen worden veel verschillende overeenkomsten gesloten. Hieronder beschrijf ik kort een aantal veel voorkomende overeenkomsten, die ik in volgende blogs verder zal bespreken.
Publishingovereenkomsten
In een publishingovereenkomst (ook wel muziekuitgave-overeenkomst) draagt een auteur (of diegene die rechten van een auteur verkregen heeft) zijn rechten op bepaalde composities en/of teksten over aan een muziekuitgever (ook wel publisher genoemd). Bekende voorbeelden van publishers zijn Sony/ATV Music Publishing, Universal Music Publishing Group, Warner/Chappell Music, BMG en Imagem Music. Het is overigens vaak maar de vraag wat er precies nog aan de publishers kan worden overgedragen als een auteur zijn rechten al aan Buma – Stemra heeft overgedragen, maar daar houdt de uitgavepraktijk vaak geen rekening mee.
Het is de taak van de publishers om de werken vervolgens zo goed mogelijk te promoten, exploiteren en administreren. Het is voor zowel muziekauteurs en publishers natuurlijk belangrijk om daar goede afspraken over te maken.
Lees hier ons blog over over publishingovereenkomsten?
Platencontracten
Met betrekking tot opnames van uitvoeringen is een veelvoorkomend contract het platencontract. Daarin wordt bijvoorbeeld afgesproken dat de platenmaatschappij (ook wel een “label” genoemd) opnames van muziek gaat uitbrengen, of dat het die opnames gaat verzorgen (bijvoorbeeld door de artiest aan een producer te koppelen) en die vervolgens gaat uitbrengen. Ook daarover is het natuurlijk belangrijk om goede afspraken te maken, bijvoorbeeld over de manier waarop de muziek wordt geëxploiteerd en hoe de inkomsten worden verdeeld. Zie hier ons blog over platencontracten.
Muziek in reclame
Een andere categorie muziekcontracten waar ik in mijn praktijk regelmatig mee te maken heb zijn contracten voor het gebruik van muziek in radio- en televisiecommercials. Daarin worden vaak afspraken gemaakt met zowel muziekauteurs (of hun publishers) en de platenlabels van de uitvoerende artiesten die de rechten op de uitvoering exploiteren. Belangrijk daarbij is natuurlijk onder meer om duidelijke afspraken te maken over welk gebruik is toegestaan en wat de voorwaarden voor dat gebruik zijn.