Dit artikel uit de serie “Dit zijn de belangrijkste contracten in de muziek” gaat over muziekuitgave-overeenkomsten, ook wel publishing-overeenkomsten of publishingdeals genoemd. Hoe zien die eruit? Waar moet je op letten?
Wat is een publishingdeal (publishingovereenkomst)?
Publishing-overeenkomsten zijn overeenkomsten tussen muziekauteurs (componisten en tekstschrijvers, of diegene die daar de rechten van hebben gekregen) en, je raadt het al, publishers (ook wel: muziekuitgevers).
Onderwerp van dit soort overeenkomsten is in hoofdzaak de auteursrechten op composities en/of teksten van muziekwerken (die we hierna voor het gemak “het werk” zullen noemen). Dit gaat dus niet over de rechten op de opname van een uitvoering daarvan. Die rechten zijn meestal het onderwerp van een platencontract, wat in een ander blog wordt behandeld.
Wat spreek je in een publishingovereenkomst af?
In een standaard publishing-overeenkomst draagt een muziekauteur zijn rechten op een werk over aan een publisher (voor zover de rechten niet al aan Buma/Stemra zijn overgedragen, zie ons andere blog). Daarbij wordt meestal afgesproken dat de publishers de werken zal promoten, exploiteren en administreren. Onder die promotie/exploitatieplicht valt bijvoorbeeld dat de publisher zal proberen het werk aan derden aan te bieden om bijvoorbeeld tegen een vergoeding te (laten) gebruiken in een televisiecommercial.
De administratieplicht houdt onder meer in dat de publisher de overzichten die gebruikers van de werken (bijvoorbeeld Buma/Stemra) geven met de opbrengsten van de werken naloopt en ervoor zorgt dat betalingen juist en op tijd gedaan worden.
Verplichtingen publisher
Het is voor een auteur natuurlijk belangrijk zo goed mogelijk af te spreken wat de publisher precies gaat doen, dat hij dat zo goed mogelijk zal doen, en dat hij die publisher daar natuurlijk ook aan houdt. Het heeft immers weinig zin om rechten op een werk aan een publisher over te dragen, waarna die publisher er vervolgens niets mee gaat doen (behalve eraan verdienen).
Voor publishers kan het overigens ook belangrijk zijn om zich voldoende in te spannen. Komt hij zijn verplichtingen namelijk niet goed na, dan loopt een publisher namelijk het risico dat de overeenkomst door de auteur wordt beëindigd. Dat heeft bijvoorbeeld Golden Earring gedaan met de overeenkomst met hun publisher Nanada, omdat Nanada te weinig met de werken deed. Dat geldt des te meer nu dat sinds 2015 wettelijk geregeld is (na inwerkingtreding van de “Wet Auteurscontractenrecht”). Het kan zelfs zijn dat een publisher in zo’n geval verplicht zal zijn aan de auteur een schadevergoeding te betalen voor opbrengsten die gederfd zijn doordat de publisher onvoldoende heeft geëxploiteerd.
Verdeling opbrengsten
In ruil voor zijn diensten krijgt een publisher een aandeel in de opbrengsten uit de exploitatie van de werken (vaak is dat 50%). Die opbrengsten lopen overigens vaak voor een groot deel via Buma/Stemra (ervan uitgaande dat de auteur daarbij is aangesloten natuurlijk). De publisher zal gerechtigd zijn zich als “publisher” van dat werk aan te melden bij Buma/Stemra, waarna Buma/Stemra (bij een standaardverdeling) een deel van de opbrengsten uit die werken (na aftrek van een soort vergoeding voor overhead) aan de publisher betaalt, en de rest aan de auteurs.
In veel publishingdeals wordt overigens afgesproken dat de publisher vervolgens een deel van zijn aandeel in de (Buma/Stemra-) opbrengsten aan de auteur doorbetaalt. De auteur heeft in dat geval zowel aanspraak op de opbrengsten die hij als auteur van Buma/Stemra krijgt, en (via de publisher) een deel van de opbrengsten die de publisher van Buma/Stemra ontvangt.
Voorschot
Om een publishing overeenkomst extra aantrekkelijk voor auteurs te maken, bieden publishers auteurs vaak aan om een voorschot op de exploitatieopbrengsten te betalen. Dat voorschot mag de publisher vervolgens verrekenen met exploitatieopbrengsten die hij later ontvangt. Daarbij moet de auteur Buma/Stemra opdracht geven om opbrengsten die hij normaal gesproken als auteur van Buma/Stemra zou ontvangen rechtstreeks aan de publisher te betalen (door middel van een “cessie”). De uitgever mag daar dan het betaalde voorschot mee verrekenen.
Voor de auteur is daarbij belangrijk om af te spreken dat hij het ontvangen voorschot niet terug hoeft te betalen als de publisher het voorschot vervolgens niet uit de cessie terugverdient. In contracten wordt dat ook wel een “verrekenbaar (“recoupable”), maar niet-terugvorderbaar voorschot” genoemd.
Het grote voordeel van de auteur bij zo’n voorschot is natuurlijk dat hij er zeker van is dat hij geld verdient, terwijl dat zonder dat voorschot misschien niet zou verdienen. Hij ontvangt het in ieder geval eerder. Dat houdt voor de publisher uiteraard in dat hij het risico loopt dat hij het door hem betaalde voorschot nooit zal terugverdienen. Dat risico wordt door publishers dan ook vaak genoemd als rechtvaardiging voor hun een aandeel in de opbrengsten. Naast het feit dat het een vergoeding is voor de promotie-, exploitatie- en administratiewerkzaamheden die de publisher zou moeten verrichten natuurlijk.
Overigens is het bij veel beginnende of minder populaire auteurs zo dat ze nooit een voorschot zullen krijgen, omdat er voor de publishers teveel risico bestaat dat ze het vervolgens niet zullen terugverdienen. Het blijkt uit de praktijk dat het dus vaak een kwestie van de onderhandelingspositie van de auteurs (die mede wordt bepaald door hun populariteit) is of, en voor welk bedrag, een voorschot wordt afgesproken.
Waar moet je nog meer op letten?
Andere belangrijk onderwerpen van publishingdeals kunnen onder meer zijn:
- de termijn waarvoor de rechten op de werken aan de publisher worden overgedragen
- voor welke landen de overdracht plaatsvindt
- welke kosten de uitgever mag verrekenen met de bedragen die hij aan de auteur moet betalen
- het inzagerecht van de auteur in de administratie van de publisher
- 360-graden en 180-graden deals
Het komt vaak voor dat een publisher een zogenaamde “360-graden” of “180-graden”-deal voorstelt. Dat komt neer op een overeenkomst die niet alleen gaat om de auteursrechten op de werken, maar ook op (opbrengsten uit) andere onderwerpen zoals rechten op opnamen (wat typisch onder een platendeal zou vallen), optredens, merchandising en het management van de auteur.
Het komt ook voor dat dergelijke overeenkomsten (ook) met andere partijen (zoals concertorganisatoren) worden gesloten. Zulke overeenkomsten bekijken auteurs in de praktijk soms, omdat bijvoorbeeld de manager, platenmaatschappij en de publisher waar de overeenkomst mee wordt gesloten vaak aan elkaar gerelateerd zijn.
Zoals ook de zaak van Martin Garrix tegen Spinnin’ Records liet zien, is dat niet altijd een goede combinatie. Het is namelijk in het belang van de auteur dat die partijen kritisch zijn in de onderhandelingen met betrekking tot bijvoorbeeld de werken van de auteur die door zijn manager gevoerd zullen worden. Als de manager, de publisher en de platenmaatschappij praktisch gezien dezelfde partij zijn, kan het natuurlijk zo zijn dat de onderhandelingen niet helemaal in het belang van de auteur worden gevoerd.
Het is in zo’n geval dan ook belangrijk om af te spreken dat, als afspraken worden gemaakt tussen bijvoorbeeld de publisher en een platenmaatschappij die tot dezelfde groep behoren, die afspraken worden gemaakt op basis van wat in de muziekindustrie gebruikelijk is.
Overigens kan het aangaan van een 360-graden of 180-graden deal natuurlijk ook gunstig voor een auteur/artiest zijn, als de manager, publisher en/of platenmaatschappij een grote speler in de markt is en veel kunnen bijdragen aan de carrière van de artiest.
Publishingdeals kunnen vrij complex zijn. Het is daarom altijd belangrijk om je bij de onderhandeling daarvan te laten bijstaan door iemand gespecialiseerd in muziekrecht is, zoals een muziekrechtadvocaat.